Cóż za komentarz. Szwecja dała mi Nagrodę Nobla. Francja Legię Honorową. Jedyne, co

mi zgotowała moja ojczyzna, to naruszenie praw do prywatnego życia wbrew moim protestom i prośbom. Nic dziwnego, że inni nas nie lubią, bo zdaje mi się, że nie mamy ani taktu, ani uprzejmości i nie uznajemy niczego poza pieniądzem, obojętne, w jaki sposób zdobytym.
William Faulkner

Względność prawdy jest szczególnie widoczna, gdy odnosi się do oceny ludzkich zachowań. Przykładanie własnych miar moralności do innych jest normalną reakcją człowieka. Nienormalne i, moim zdaniem, błędne jest natomiast dokonywanie nad nim sądu i pochopne skazywanie na potępienie lub pochwałę. Zazwyczaj wiemy zbyt mało o motywach takich a nie innych zachowań, nie znamy ani wszystkich uwarunkowań, ani wszystkich tajemnic, a przez to jesteśmy skłonni do krzywdzących uogólnień.Spoglądając z odległego zewnątrz, widzimy jedynie rozmazany w jednym miejscu i przesadnie podkolorowany w innym portret kogoś na niewyraźnym lub krzykliwie przesadzonym tle pozbawionym szczegółów. Ta optyka, z definicji, jest optyką osoby niedowidzącej. Gdy taka osoba na dodatek nienawidzi, to staje się niewidoma. Prawo do sprawiedliwego sądu nad kimś mamy dopiero wtedy, gdy zechcemy i będziemy starali się zrozumieć. A do tego potrzebne jest przekroczenie pewnej granicy intymności. Dopiero za tą granicą wolno nam zacząć budować własną teorię dobra i zła, ciągle pamiętając, że i tak będzie względna…
Janusz Leon Wiśniewski